Bohaterem miesiąca stycznia Koła Historii Lokalnej jest postać, której życie i działalność pozostawiły trwały ślad w polskiej historii – Stefan Czarniecki. Urodził się 30 marca 1599 roku w rodzinnym majątku w Czarncy. Był jednym z najwybitniejszych dowódców wojskowych okresu XVII wieku, słynącym z odwagi, strategicznego myślenia oraz niezłomnej woli walki o niepodległość Polski. Szczególnie zasłynął podczas tzw. Potopu Szwedzkiego, gdzie jego odporność na okupację oraz zdecydowane działania wojskowe sprawiły, że stał się symbolem narodowego oporu. Po wojnach Czarniecki dbał o odbudowę Polski, a także o rozwój własnych majątków. Zmarł 16 sierpnia 1665 roku w Sokołówce, pozostawiając po sobie niezatarte ślady w historii Polski jako bohater narodowy i wzór męstwa. Jego życie i dziedzictwo są nadal inspiracją dla współczesnych pokoleń.
Drugim bohaterem miesiąca jest Melchior Wańkowicz, który urodził się 29 grudnia 1891, a zmarł 10 września 1974 roku. Dziennikarz oraz publicysta, najbardziej znany ze swojej twórczości dokumentującej życie polskiego społeczeństwa i wydarzenia historyczne. Debiutował artykułami w prasie, jeszcze pod zaborem rosyjskim. Zyskał rozgłos dzięki szczegółowym i żywym opisom. Jego najważniejsze dzieła to: Na tropach Smętka, Bitwa o Monte Cassino oraz Ziele na kraterze.
Wraz z innymi uchodźcami Wańkowicz po porażce wojny obronnej znalazł się w Rumunii. Towarzyszyła mu wówczas maszyna do pisania marki Remington, która była nie tylko narzędziem pracy, ale również towarzyszem, któremu przekazywał swoje przemyślenia oraz historie.
Pobyt w Rumunii był dla Wańkowicza tylko przystankiem w drodze na zachód. Stamtąd udał się na Bałkany, następnie do Włoch i Francji. Po upadku II wojny światowej przeniósł się do Londynu. Podczas swojego pobytu w Wielkiej Brytanii aktywnie działał na rzecz sprawy polskiej m. in. jako kurier wojenny. Najbardziej znane są jego relacje związane z II Korpusem Polskim generała Andersa, a najważniejszą z nich – reportaż opisujący walkę polskich żołnierzy pod Monte Cassino.
W 1949 roku wyemigrował do Stanów Zjednoczonych. Było to związane zarówno z kwestiami politycznymi, jak i zawodowymi. Wańkowicz obawiał się represji ze strony władz w związku ze swoimi przekonaniami patriotycznymi. Wyjazd do Stanów Zjednoczonych dawał mu szansę na kontynuowanie swojej pracy publicystycznej i swobodnego pisania o Polsce. Do Polski powrócił dopiero w 1958 roku.
Melchior Wańkowicz znalazł się pod baczną obserwacją władz komunistycznych, którym nie podobała się wyrażana w jego reportażach krytyka systemów totalitarnych. W 1964 roku był jednym z sygnatariuszy Listu 34 – jednego z pierwszych publicznych protestów polskiej inteligencji przeciwko cenzurze. Rok później został oskarżony o kontakty z Radiem Wolna Europa. Sprzeciw środowiska intelektualnego doprowadził do zawieszenia kary 3 lat więzienia, a następnie jej całkowitego umorzenia. Mimo utrudnień ze strony władz realizował swoją twórczość, starając się wypracować równowagę pomiędzy swoimi przekonaniami a sytuacją polityczną panująca w PRL. Melchior Wańkowicz jest autorem sloganu propagandowego z 1939 roku cukier krzepi. Zależało mu nie tylko na zwiększeniu konsumpcji cukru, ale także na wzmocnieniu ducha narodowego w trudnych czasach.
Zobacz też tłumaczenie w innych językach!
Zobacz grafiki przygotowane przez członków Koła: